ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurobehawioralnych u dzieci, choć występuje również u dorosłych. Objawia się trudnościami w skupieniu uwagi, nadmierną impulsywnością oraz hiperaktywnością.
ADHD może prowadzić do trudności w nauce, pracy, relacjach społecznych oraz codziennych aktywnościach. Jednym z naturalnych sposobów na łagodzenie objawów ADHD może być regularna aktywność fizyczna, co potwierdza wielu sportowców wskazując, że sport nie tylko pomógł im w karierze, ale także wpłynął pozytywnie na ich zdrowie psychiczne i rozwój osobisty.
„Sport pozwalał mi odciągnąć uwagę od rzeczy, które mnie rozpraszały. Kiedy byłem na boisku, wszystko inne przestawało istnieć. Baseball nauczył mnie dyscypliny i samokontroli.” – Pete Rose – baseball
Czym jest ADHD?
ADHD to zaburzenie neurorozwojowe, którego objawy pojawiają się najczęściej we wczesnym dzieciństwie, przed ukończeniem 12. roku życia. Chociaż ADHD często jest kojarzone z dziećmi, objawy mogą utrzymywać się w wieku dorosłym, wpływając na życie zawodowe i osobiste.
ADHD ma podłoże neurologiczne i związane jest z dysfunkcją mózgu, zwłaszcza w obszarach odpowiedzialnych za kontrolę impulsów, organizację i koncentrację uwagi. Choć dokładna przyczyna ADHD nie jest znana, wiadomo, że czynniki genetyczne oraz środowiskowe odgrywają istotną rolę w jego rozwoju.
Główne objawy ADHD
Objawy ADHD można podzielić na trzy główne kategorie: problemy z uwagą, nadmierna impulsywność oraz nadmierna aktywność ruchowa (hiperaktywność). Poniżej opisano te trzy kategorie objawów:
1. Zaburzenia uwagi:
– trudności w koncentracji na zadaniach lub detalach,
– szybkie odwracanie uwagi od wykonywanych czynności,
– zapominanie o codziennych obowiązkach,
– trudności w organizacji pracy lub nauki,
– unikanie zadań wymagających długotrwałego wysiłku umysłowego.
2. Impulsywność:
– podejmowanie działań bez przemyślenia konsekwencji,
– problemy z czekaniem na swoją kolej w sytuacjach społecznych,
– przerywanie rozmów lub aktywności innych osób,
– wybuchy emocji, zwłaszcza w sytuacjach stresowych.
3. Hiperaktywność:
– nadmierna ruchliwość, np. wiercenie się, wstawanie z miejsca w sytuacjach wymagających spokoju,
– niemożność siedzenia w jednym miejscu przez dłuższy czas,
– potrzeba stałej aktywności fizycznej,
– szybkie zmęczenie brakiem bodźców zewnętrznych.
Jak sport może pomóc osobom z ADHD?
„Gimnastyka pomogła mi nauczyć się kontroli i skupienia. Kiedy jestem na macie, potrafię wykorzystać całą moją energię, a to daje mi niesamowitą wolność i kontrolę nad własnym ciałem.” – Simone Biles – gimnastyka
Regularna aktywność fizyczna ma szereg korzyści dla zdrowia psychicznego i fizycznego, które mogą w istotny sposób wspierać osoby z ADHD. Poniżej przedstawiamy, w jaki sposób sport może pomóc w łagodzeniu objawów tego zaburzenia:
1. Poprawa koncentracji i uwagi
Ćwiczenia fizyczne wpływają pozytywnie na pracę mózgu, zwłaszcza w obszarach odpowiedzialnych za koncentrację i uwagę. Regularna aktywność zwiększa przepływ krwi do mózgu, co poprawia funkcje poznawcze i zdolność do skupienia uwagi na dłużej. Badania wykazały, że osoby z ADHD, które regularnie uprawiają sport, mogą zauważyć poprawę w organizacji swojego dnia oraz lepszą koncentrację podczas wykonywania zadań.
2. Redukcja impulsywności
Sport wymaga dyscypliny i przestrzegania określonych zasad, co może pomóc w kontrolowaniu impulsywnych zachowań. Zajęcia zespołowe, jak piłka nożna czy koszykówka, uczą współpracy, planowania działań i reagowania na bodźce w kontrolowany sposób. Uprawianie sportu pozwala osobom z ADHD nauczyć się lepiej radzić sobie z frustracją oraz wybuchami emocji.
3. Uwolnienie nadmiaru energii
Osoby z ADHD często odczuwają nadmiar energii, który objawia się poprzez ciągłe ruchy, niezdolność do siedzenia w jednym miejscu czy uczucie wewnętrznego napięcia. Aktywność fizyczna, zwłaszcza intensywna, pozwala spalić tę nadmiarową energię, co prowadzi do uspokojenia i lepszej kontroli nad własnym ciałem. Ruch może działać jak naturalny „regulator” aktywności mózgu, poprawiając samopoczucie i zmniejszając stres.
4. Lepsza regulacja emocji
Ćwiczenia fizyczne powodują wydzielanie endorfin – tzw. hormonów szczęścia – które mają działanie antydepresyjne i antylękowe. Dzięki temu sport może pomóc osobom z ADHD w lepszym radzeniu sobie z wahaniami nastroju, które często towarzyszą temu zaburzeniu. Aktywność fizyczna może także działać jak forma terapii, pomagając w obniżaniu poziomu stresu i frustracji.
5. Wzrost samooceny i pewności siebie
Osoby z ADHD często zmagają się z niską samooceną z powodu trudności w nauce, pracy czy relacjach społecznych. Sport daje szansę na osiąganie sukcesów, co przekłada się na wzrost poczucia własnej wartości. Regularna aktywność fizyczna pomaga budować pewność siebie, poprawia postrzeganie własnych umiejętności i zachęca do stawiania sobie nowych wyzwań.
„Sport dał mi strukturę, której potrzebowałem, by rozwijać się w życiu. Pomógł mi utrzymać się na właściwej ścieżce i rozwinąć pewność siebie, której wcześniej nie miałem.” – Terry Bradshaw – futbol amerykański
Sport to nie tylko forma rozrywki i sposób na utrzymanie dobrej kondycji fizycznej, ale także potężne narzędzie w walce z objawami ADHD. Wielu sportowców podkreśla, że sport pomógł im osiągać równowagę oraz lepiej zarządzać własnym czasem i energią. Rutyna treningowa, koncentracja na technice i osiąganiu celów są często kluczowe w walce z symptomami ADHD. Dzięki sportowi osoby zmagające się z tym zaburzeniem uczą się konsekwencji, dyscypliny, a także rozwijają umiejętność radzenia sobie z emocjami i stresem, co przekłada się na ich sukcesy zarówno na arenie sportowej, jak i w życiu prywatnym.
„Kiedy zacząłem trenować, pływanie stało się moją ucieczką. Pomogło mi uspokoić umysł i wyciszyć się, a jednocześnie dało mi poczucie celu. Sport pozwolił mi zamienić energię w coś pozytywnego.” – Michael Phelps – pływanie
Opracowała: Karolina Pietrzak
